การนอนกัดฟัน / ความผิดปกติบริเวณขมับ-ขากรรไกร(TMD)

สาเหตุ ของการนอนกัดฟัน

สาเหตุของการนอนกัดฟันนั้นยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัดซึ่งอาจเกิดจาก

1.สภาพของจิตใจ การดำเนินชีวิตประจำวันอาจมีความเครียด เนื่องจากความเร่งรีบในการทำงานก็เป็นสาเหตุที่ให้เรานอนกัดฟันในเวลานอน โดยเราไม่รู้สึกตัวได้

2.การสบฟันผิดปกติ

3.เกิดจากอาหารบางชนิด จากการศึกษายังพบว่าเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน (ชา กาแฟ น้ำอัดลมบางชนิด เป็นต้น) เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ บุหรี่ สารเสพติด

4.กรรมพันธุ์

ความผิดปกติบริเวณขมับ-ขากรรไกร(TMD)

อาการและอาการแสดงของความผิดปกติบริเวณขมับ-ขากรรไกร(TMD) แบ่งได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ

    1.ความเจ็บปวด ได้แก่ อาการปวดข้อต่อขากรรไกร อาการปวดกล้ามเนื้อ อาการปวดศีรษะ เป็นต้น

    2.การทำงานที่ผิดปกติ แบ่งได้เป็น

              -มีเสียงที่ข้อต่อขากรรไกร เช่น เสียงคลิก เสียงป๊อป เสียงกรอบแกรบ

              -อ้าปากได้จำกัด

              -อ้าปากค้าง

              -อ้าปากได้ไม่ตรง

ข้อปฏิบัติตนเบื้องต้นเมื่อท่านมีอาการผิดปกติบริเวณขมับ-ข้อต่อขากรรไกร (Temporomandibular Disorders,TMD)

1.ปรับพฤติกรรมการรับประทานอาหาร

• สามารถทานอาหารที่เคี้ยวได้โดยไม่มีอาการเจ็บหรือปวดหรือความไม่สบายของกรามหรือขากรรไกร ตั้งแต่อาหารอ่อนถึงอาหารปกติ แบ่งอาหารออกเป็นคำเล็กๆ ไม่รับประทานอาหารคำโต อาจหลีกเลี่ยงอาหารบางชนิดในช่วงที่มีอาการ เช่น อาหารเหนียว แข็ง กรอบ และอาหารที่ต้องกัดแทะ เช่น ปลาหมึก เนื้อ ก้านผัก ฝรั่ง มะม่วงดิบ มะเขือเปาะ ถั่ว ข้อไก่ กระดูกอ่อน หมากฝรั่ง
• พยายามเคี้ยวอาหารโดยสลับกันเคี้ยวทั้งสองข้างเพื่อกล้ามเนื้อบดเคี้ยวทำงานสมดุลกัน

2.ประคบอุ่นอย่างถูกต้องและสม่ำเสมอจนอาการทุเลา

การประคบน้ำอุ่น โดยใช่ผ้าขนหนูชุบน้ำอุ่นที่ค่อนข้างร้อนบิดหมาดๆหรือใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นหุ้มเจลร้อน (hot/cold pack) ที่ทำให้ร้อนแล้วหรือกระเป๋า/ขวดบรรจุน้ำร้อนประคบขากรรไกรทั้งสองข้างประมาณ 20 นาที วันละ 2-4 ครั้ง แล้วตามด้วยการนวด/คลึงเบาๆ บริเวณกล้ามเนื้อดังกล่าวและถ้าอ้าปากจำกัดด้วยอาจใช้นิ้วมือช่วยยืดเพิ่มระยะอ้าปากด้วย

3.ฝึกคลายกล้ามเนื้อกราม/ขากรรไกรในระหว่างวัน

พยายามสังเกตตนเองว่าขณะไม่เคี้ยวอาหาร ฟันบน/ล่างแตะหรือสัมผัสกันหรือไม่ หรือสังเกตพบว่าตนเองมีการกัดหรือเน้นฟันหรือไม่ โดยปกติเมื่อขากรรไกรอยู่ในท่าพักปากสนิทฟันบนและล่างไม่ควรกระทบกัน พยายามฝึกผ่อนขากรรไกรให้อยู่ในท่าสบาย (lip together, teeth apart)

4.หลีกเหลี่ยงคาเฟอีน

คาเฟอีนอาจมีผลให้กล้ามเนื้อเกร็งตึง ควรลดหรืองดการดื่มชา กาแฟ น้ำอัดลม และช็อคโกแลต หรืออาหารอื่นๆ ที่มีส่วนประกอบของคาเฟอีน

5.ระวังไม่อ้าปากกว้าง เป็นเวลานานๆ

หลีกเลี่ยงการหาว รับประทานอาหารคำโตๆ ตะโกน อ้าปากกว้าง ร้องเพลง และการทำฟันที่ต้องอ้าปากกว้างๆ เป็นเวลานานๆหากจะหาวให้เอามือค้ำไว้ใต้คางอย่าให้หาวอ้าปากกว้าง

6.ทรงทำที่ดี

ฝึกทรงท่าให้ศีรษะ คอ หลัง และไหล่ไม่เกร็งตัวโดยเฉพาะในขณะนั่งทำงาน หรือใช่คอมพิวเตอร์ฝึกยืดและผ่อนคลายกล้ามเนื้อต้นคอ ไหล่ และหลัง

7.สร้างเสริมการนอนหลับ

พยายามนอนหลับให้เพียงพอเลี่ยงการนอนคว่ำหรือท่าอื่นๆที่จะทำให้ขากรรไกรและคอเกร็งตึง

8.ออกกำลังกายเป็นประจำสม่ำเสมอ เพื่อให้กล้ามเนื้อผ่อนคลายทั่วตัว

9.ฝึกการผ่อนคลายจิตใจ ลดความตึงเครียด การทำงานที่หักโหมจนเกินไป หาเวลาพักผ่อน

Credit: คลินิกวิทยาระบบบดเคี้ยว ศูนย์ความเจ็บปวดใบหน้า-ช่องปากและทันตเวชศาสตร์การนอนหลับ คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

ขอขอบคุณ VDO จาก ThaiPBS คณะทันตแพทย์ศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล